وجه تسمیه بروجن:
تاریخ دقیق اسکان در این مکان مشخص نیست، هرچند قدیمی‌ترین تاریخ مسجل برای بروجن را می‌توان بر اساس سنگ مزاری که چندی پیش در این شهرستان با تاریخ فوت متوفی به سنه ۱۰۰۴ هجری قمری (۹۷۴ هجری شمسی) یافت شده محاسبه کرد. بروجن شهری جدید است و در دورة ناصری دهکده ای بیش نبوده است. به نوشتة اعتمادالسلطنه در زمان او قریة بروجن تیول حسینقلی خان ایلخانی به شمار می آمد و وی قدری از اراضی آن را خریده بود. جمعیت بروجن در آن دوره به هزار خانوار می رسید و سه مسجد و سه رشته قنات داشت ، مالیات آن 930 تومان بود و هر سال دویست خروار بذرافشان داشت (همانجا). بروجن در آن زمان محل داد و ستد و بازار اتراک و الوار محسوب می شد. تاریخ مرکزیت جمعیت به حدی که بتوان آن را شهر نامید به زمان نهضت مشروطیت وتجمع بختیاریها در این شهر برای فتح اصفهان و سپس فتح تهران می‌رسد. در سال ۱۲۸۷ هجری شمسی صمصام السلطنه بختیاری با هزاران نفر سوار وارد بروجن شد و پس از آن عزم اصفهان کرد.
وجه تسمیه بروجن:
سرشته اند ز حب الوطن چو آب و گلم
نوشته اند بدین دفتر، از زبان دلم
به دستم آینه دادند ز آفتاب و مباد
که بند مهر بروجن ز پای دل گسلم
در مورد وجه تسمیه شهر بروجن نظرات، متفاوتی وجود دارد:
در کتاب سفرنامه ناصر خسرو بروجن به نام "ارجان" یا "ارغان" یاد شده که ساکنان آن از منطقه ای مابین سرحدات بختیاری و بهبهان کنونی به این مکان آمده و سکنی گزیدند. در این خصوص مطالعات بسیار زیادی صورت گرفته و حتی به کمک علم تیپ شناسی(مرفولو‍ژی) و ادله و اسناد تاریخی این وجه تسمیه اثبات شده است.((ارجان)) تا پایان قرن هفتم هجری به همین نام بود و از غربی ترین ایالات فارس محسوب می شده که جغرافیانویسان از آن به عنوان شهری با مردمی فرهنگی و اهل علم یاد کرده اند که پس از آن به مناطق گوناگونی از جمله بروجن مهاجرت کرده اند.
راجع به پیدایش بروجن از ایل لک(شعبه ای از ایل قشقایی فارس) و دسته ای از کردستان به نام نجارها مطالبی عنوان شده که در زمان کریم خان و بعد از آن این دو دسته شروع به ساختن قلعه و برج می نمایند که بعدها به نام ((برجیها)) معروف می گردند.چنانچه در کتاب ((مرآت البلدان)) صنیع الدوله نیز به قریه((بروجن)) به عنوان آبادی قابل توجه و بزرگی در اواخر دوران قاجاریه اشاره گردیده است.
((اورجی)) وجه تسمیه دیگری است که ((جی)) را یکی از محال اسپاهان، صفاهان و اصفهان به معنی صاحب مردان نیک و پاک نام برده اند و ((اور)) به معنی سرزمین و شهر(که حداقل 2500سال قبل از میلاد)بر بسیاری از شهرها و روستاهای ایران اطلاق می شده است.
عده‌ای دیگر چنین اظهار نموده‌اند که شهر اولیه در این محل به وسیله برج و باروهایی محصور بوده و به علت کثرت برجهای آن به نام بروجن یعنی دارنده برجهای فراوان نامیده شده است و بنا بر قول دیگری ساکنین بروجن قبل از پیدایش به صورت هفت خانواده در محله اوره که یکی از دهات بوده زندگی می‌کردند که در اثر ظلم و ستم خوانین از این مکان فرار نموده به مکان فعلی آمدند که این مکان به نام اوره جسته نامیده شد که به مرور زمان به اورجن و سپس به بروجن تغییر نام یافت.